Wydawało Ci się, że język amerykański różni się od mowy Szekspira jedynie akcentem i paroma słowami? W języku angielskim jest jeszcze co najmniej 6 różnic między amerykańską a brytyjską gramatyką i pisownią.
Na obrazku: Tylko broń (palna) może nas obronić. Podaj ten kieł narwala! – Swoją drogą bohaterem, który powstrzymał kłem narwala muzułmańskiego zamachowca w Londynie był… Polak!
Różnica między amerykańską i brytyjską wymową
Najbardziej w oczy – czy raczej w uszy – rzuca się nam zawsze różnica między amerykańską i brytyjską wymową.
Myślę, że w XXI wieku nie ma co się rozpisywać zbyt wiele na temat czegoś, o czym dużo lepiej jest posłuchać.
Dlatego polecam po prostu świetny filmik na temat amerykańskiej i brytyjskiej wymowy w wykonaniu premier Anglii Theresy May oraz prezydenta USA Donalda Trumpa (który na łamach Speakingo śpiewał już nam „Seniorita”).
A różnice między amerykańską a brytyjską gramatyką w języku angielskim poniżej.
6 różnic między amerykańską a brytyjską gramatyką w języku angielskim
Poniżej 6 głównych różnic między gramatyką w USA i gramatyką w UK.
Proszę tylko – nie przejmuj się nimi za bardzo, podaję to tylko w ramach ciekawostki!
Amerykanie rozumieją Anglików, a Anglicy Amerykanów!
Zrozumieją też Ciebie, jeśli tylko nie będziesz bać się odezwać!
1. Język amerykański lepiej znosi past simple. Brytyjczycy wolą present perfect
Jak zapewne pamiętacie, czas past simple używamy do zamkniętych sytuacji w jakimś określonym czasie w przeszłości.
Czasu present perfect natomiast do opisania spraw, które wpływają na teraźniejszość i niekoniecznie wiemy nawet, kiedy się wydarzyły.
Dlatego w present perfect powiemy na przykład:
- I’ve lost my glasses.
(Zgubiłem moje okulary.)
Nie tylko nie wiem gdzie je posiałem, ale nie wiem też pewnie kiedy. Ale to przeszłe zdarzenie ewidentnie wpływa na moją aktualną ślepotę.
I tak będziemy mówić po angielsku w Wielkiej Brytanii.
Natomiast w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej równie dobrze usłyszysz zdanie w czasie przeszłym past simple:
- I lost my glasses.
(Zgubiłem swoje okulary.)
Moja osobista teoria jest taka, że w zbudowanej przez imigrantów z Europy Ameryce wielu ludzi dopiero musiało nauczyć się języka angielskiego. Jak każdy na początku, mówili kalkami językowymi, które osłuchały się wszystkim do tego stopnia, że z czasem weszły do kanonu poprawności językowej. Moim zdaniem głównie stąd wywodzą się właśnie różnice między amerykańską a brytyjską gramatyką.
Tak samo powiemy:
W Anglii:
- She’s gone out.
(Ona wyszła w present perfect.)
A w USA równie dobrze:
- She went out.
(Ona wyszła w past simple.)
W języku amerykańskim będziemy też zjadać „presentperfektowe” have w zdaniach z just, already oraz yet:
Anglia:
- I’ve just had lunch.
(Właśnie zjadłem lunch.)
Ameryka równie dobrze:
- I just had lunch.
(Właśnie zjadłem lunch.)
Albo
Anglia:
- He has already left.
(On już wyszedł.)
- Ameryka równie dobrze:
He already left.
(On już wyszedł.)
Albo
Anglia:
- Have you finished your work yet?
(Czy już skończyłeś swoją pracę?)
Ameryka:
- Did you finish your work yet?
(Czy już skończyłeś swoją pracę?)
Nie znaczy to, że w języku amerykańskim nie użyjemy w tej sytuacji czasu present perfect. Po prostu w USA użycie past simple nie będzie błędem.
Natomiast nie jestem pewien, czy taka linia obrony wystarczy, by obronić wysoki wynik na egzaminie z języka angielskiego na maturze! 🙂
2. Różnice w amerykańskiej i brytyjskiej pisowni (spelling)
2.1 W języku amerykańskim czasowniki nieregularne są bardziej regularne
Jak wiemy z wpisu o angielskich czasownikach nieregularnych w Anglii część z nich („w trzeciej formie” past participle) może być zarówno nieregularna, jak i regularna.
Na przykład:
- burnt & burned (spalony)
- learnt & learned (nauczony)
- spoilt & spoiled (zepsuty)
W języku amerykańskim w powszechnym użyciu będzie tylko ta druga, regularna wersja (np. learned).
2.2 Amerykanie pozbyli się literki u… i Anglików
Amerykańska pisownia jest prostsza, bez i tak niewymawianego „u”:
- Amerykański: honor
- Brytyjski: honour
oraz jak w tym memie:
2.3 Pojedyncze 'l’ w języku amerykańskim, podwójne 'l’ w języku brytyjskim
- (USA) traveling, traveled – (UK) travelling, travelled
(podróżujący, podróżował)
- (USA) canceling, canceled- (UK) cancelling, cancelled
(odwołując, odwołany)
2.4 Po amerykańsku tak jak słyszysz -ize, po brytyjsku -ise
- (USA) recognize, recognizable – (UK) recognise, recognisable
(rozpoznać, rozpoznawalny)
- (USA) organize, organized- (UK) organise, organised
(organizować, zorganizowany)
2.5 W języku amerykańskim „trzecia forma” (past participle) od get to nie got ale gotten
- (UK) Your English has got much better.
(Twój angielski bardzo się polepszył.)
- (USA) Your English has gotten much better.
(Twój angielski bardzo się polepszył.)
3. W języku amerykańskim nie używamy shall, needn’t ani should w żądaniach
3.1 W języku amerykańskim nie używamy shall
W języku brytyjskim używamy shall, żeby zabrzmieć bardziej uprzejmie:
- I shall be a bit late tonight.
(Odrobinę się spóźnię dziś wieczór.)
- Which way shall we go?
(W którą stronę pójdziemy?)
Po amerykańsku powiemy po prostu:
- I will be a bit late tonight.
(Odrobinę się spóźnię dziś wieczór.)
- Which way should we go?
(W którą stronę powinniśmy pójść?)
3.2 W języku amerykańskim nie używamy needn’t
Podobnie w języku amerykańskim nikt nie bawi się w karkołomne needn’t, tylko powiemy po prostu don’t need to:
- (UK) We needn’t hurry.
(Nie musimy się spieszyć.)
- (USA) We don’t need to hurry.
(Nie musimy się spieszyć.)
Chociaż jak dla mnie nawet w Wielkiej Brytanii brzmi to już odrobinę staromodnie.
3.3 W języku amerykańskim nie używamy should w żądaniach
Amerykanie są bardziej bezpośredni i dlatego jedną z różnic między amerykańską a brytyjską gramatyką jest to, że na przykład po takich słowach jak demand (domagać się) czy insist (nalegać) Brytyjczycy lubią zmiękczyć swoje żądanie słowem should:
- I demanded that he should apologise.
(Domagałem się przeprosin.)
- We insisted that something should be done about it.
(Nalegaliśmy, żeby coś zostało z tym zrobione.)
Po amerykańsku powiemy po prostu:
- I demanded that he apologize.
(Domagałem się przeprosin.)
- We insisted that something be done about it.
(Nalegaliśmy, żeby coś zostało z tym zrobione.)
4. Różnice między amerykańską a brytyjską gramatyką w języku angielskim: w języku brytyjskim jest więcej liczby mnogiej
W języku brytyjskim usłyszysz często:
- The team are playing quite well today.
(Zespół grają dziś całkiem nieźle.)
- The government are limiting our freedom again.
(Rząd znów ograniczają naszą wolność.)
- My family are visiting us this weekend.
(Moja rodzinka odwiedzają nas w ten weekend.)
Chociaż rzeczywiście ma to sens – zespół, rząd czy rodzina to wiele osób – po amerykańsku (jak i po polsku) powiemy w liczbie pojedynczej:
- The team is playing quite well today.
(Zespół gra dziś całkiem nieźle.)
- The government is limiting our freedom again.
(Rząd znów ogranicza naszą wolność.)
- My family is visiting us this weekend.
(Moja rodzinka odwiedza nas w ten weekend.)
Amerykańska wersja jest również dopuszczalna w Anglii.
5. Różne przyimki (prepositions) w American and British English
Cóż, z przyimkami (prepositions) tak czy owak nie ma żadnej logiki. Nic więc dziwnego że również tu będą różnice między amerykańską a brytyjską gramatyką w języku angielskim.
Dlatego warto jedynie zapamiętać, że po amerykańsku powiemy:
- What are you doing on the weekend?
(Co robisz na weekend?)
- He lives on this street.
(On mieszka na tej ulicy.)
- It was different than (from) what I expected.
(To było różne od tego czego się spodziewałem.)
- She will write me soon.
(Na wkrótce mnie napisze.)
Po brytyjsku powiemy natomiast:
- What are you doing at the weekend?
(Co robisz przy weekendzie?)
- He lives in this street.
(On mieszka w tej ulicy.)
- It was different to (from) what I expected.
(To było różne do tego czego się spodziewałem.)
- She will write to me soon.
(Na wkrótce do mnie napisze.)
6. Amerykański lepiej znosi podwójne zaprzeczenia
Na lekcji języka angielskiego nauczycielka na pewno Ci powie, że tekst zespołu Pink Floyd jest nieporawny:
- We don’t need need no education.
(Nie potrzebujemy żadnej edukacji.)
Wykształcony dżentelmen mógłby ewentualnie stwierdzić:
- We don’t need any education.
lub
- We need no education.
Czyli użyć tylko jednego zaprzeczenia w swoim zdaniu. Chociaż oczywiście potocznie, podwójne zaprzeczenia są bardzo popularne, szczególnie w piosenkach i mowie potocznej.
Jednak można powiedzieć, że owe double negatives zdecydowanie bardziej popularne są w amerykańskim niż w brytyjskim angielskim.
Amerykanie śmieją się, że to dlatego, ponieważ amerykański jest… czystszą, oryginalniejszą i bardziej poprawną wersją angielszczyzny!
I nie są to czcze przechwałki!
Szekspir pisał:
- And that no woman has; nor never none shall be mistress of it.
(I że żadna kobieta nie była; ani żadna nigdy nie będzie jej panią.)
oraz
- There’s never none of these demure boys come to any proof.
(Nigdy żaden z tych skromnych chłopców nie ma żadnego dowodu).
A sam wielki angielski poeta Geoffrey Chaucer (1343-1400) tworzył w staroangielskim języku takie zdania jak:
- He nevere yet no vileynye ne sayde / In all his lyf unto no maner wight. (=He never yet didn’t say no villainy in all his life unto no one.)
(Nigdy jeszcze nie powiedział nikomu żadnej nikczemności w całym swoim życiu.)
czy też
- Ther nas no man no wher so vertuous. (There was not no man nowhere as virtuous).
(Nigdzie nie było człowieka tak cnotliwego.)
Brytyjczycy wyrzekli się podwójnych zaprzeczeń (double negatives) dopiero w XVIII wieku pod wpływem Roberta Lowtha, językoznawcy, ojca preskryptywizmu gramatycznego (inaczej: czepialstwa językowego), który uznał je za nielogiczne.
Amerykanie twierdzą natomiast1, że owe prastare, oryginalne podwójne zaprzeczenia są jak najbardziej logiczne, po prostu działają jako intensifiers, podkreślają (emphasis), że naprawdę tak nie było.
Nie sądzę jednak, by taka argumentacja przekonała Twojego wykładowcę z Harvardu! 😉
Języka amerykański czy język brytyjski?
Na koniec jedna uwaga.
Chociaż zarówno wersja amerykańska jak i brytyjska jest poprawna, szczególnie w piśmie warto zdecydować się na jedną z nich i konsekwentnie się jej trzymać. Polecam w tym celu ustawić sobie po prostu w edytorze tekstu autokorektę na język amerykański lub angielski.
Tak czy owak, 99.99% rzeczy jest takie same!
A wszystkiego czego potrzebujesz by poprawnie komunikować się po angielsku znajdziesz na kursie języka angielskiego online Speakingo!
To wyjątkowy kurs, ponieważ uczysz się na nim poprzez rozmowę – jak dziecko uczące się swojego ojczystego języka!
Co ciekawe natomiast rozmawiasz zupełnie bez stresu, ponieważ konwersujesz ze swoim komputerem lub telefonem, który rozumie Cię, chwali, a w razie potrzeby poprawia. Ty tylko rozluźniasz się, słuchasz aksamitnego głosu native speakera i „tylko” odpowiadasz – a cała skrupulatnie zawarta w metodyce kursu gramatyka i słownictwa same wchodzą Ci do głowy!
Taka nauka jest nie tylko szybka i skuteczna, ale również po prostu przyjemna!
Ale najlepiej zobacz sama lub sam – pierwszy tydzień na spróbowanie masz i tak za darmo i bez żadnych zobowiązań!
Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!
Chcesz rozumieć Amerykanów i Anglików?
Zacznij mówić jak oni!
Czy wiesz już jakie są różnice między amerykańską a brytyjską gramatyką w języku angielskim? Jeśli znasz jeszcze jakieś różnice, podziel się nimi w komentarzach!
