Third conditional: 3 okres warunkowy

Third conditional czyli 3 okres warunkowy jest ciekawą konstrukcją w gramatyce języka angielskiego, którą używamy do spekulowania o przeszłości.

Na obrazku zdanie w 3 okresie warunkowym: „Gdybyś kupił mi ten smakołyk, to nie nasikałbym ci do butów”

Co to jest third conditional?

Słowo third (lub 3rd) jest liczebnikiem porządkowym i znaczy „trzeci”.

Conditional natomiast znaczy warunkowy. Mamy tu na myśli conditional mood czyli tryb / okres warunkowy, to znaczy nie nasz „nastrój” (mood) lecz ciekawą konstrukcję gramatyczną w języku angielskim. Generalnie conditionals pozwalają nam spekulować, a poznać je można po warunku, które wprowadzają takie słowa jak if (jeśli), when (gdy), as soon as (jak tylko), before (zanim) i tak dalej.

• W zerowym okresie warunkowym mówimy o naturalnych zjawiskach przyrodniczych: When the sun shines, people are happy. (Kiedy świeci słońce, ludzie są szczęśliwi.)
• W pierwszym okresie warunkowym spekulujemy o przyszłości: If she comes, I will kiss her. (Jeśli ona przyjdzie, to ją pocałuję.)
• W drugim okresie warunkowym spekulujemy o teraźniejszości: If I was rich, I would buy a helicopter. (Gdybym był bogaty, kupiłbym sobie helikopter.)

Natomiast w trzecim okresie warunkowym (third conditional) spekulujemy o przeszłości. Będziemy mogli sentymentalnie rozwodzić się na swoimi błędami i porażkami z przeszłości i gdybać, co mogliśmy zrobić lepiej, ale nie zrobiliśmy.

Jeśli lubicie historię, trzeci okres warunkowy na pewno będzie waszym ulubionym trybem!

Budowa 3 okresu warunkowego

Skoro spekulujemy o przeszłości wypadałoby użyć jakiegoś czasu przeszłego. Skoro jednak dziwnym trafem czas przeszły past simple został już wykorzystany w drugim okresie warunkowym do spekulowania o teraźniejszości, teraz musimy wykorzystać coś szczególnego – czas zaprzeszły past perfect!

Past perfect to ten czas, w którym mówimy o czymś, co wydarzyło się jeszcze wcześniej, niż reszta historii opowiadana w „zwykłym” czasie przeszłym. Tworzymy go w bardzo prosty sposób: had + 3 forma czasownika.

A co z drugą połową zdania w 3 okresie warunkowym?

Znowu samo would + czasownik zostało wykorzystane przez drugi okres warunkowy… Aby wyraźnie pokazać, że spekulujemy o przeszłości a nie o teraźniejszości użyjemy „czasownika modalnego w przeszłości” (modals in the past) czyli po prostu would have + czasownik.

Być może brzmi to dosyć skomplikowanie, ale w praktyce wygląda to po prostu tak:

• If I had learnt more, I would have passed my matura exam. (Gdybym był uczył się więcej, to bym zdał egzamin maturalny.)

Czyli w części zdania tworzącym warunek spójnikiem if (conditional conjunction) mamy czas past perfect (had + 3 forma od learn czyli learnt), a w drugiej połowie zdania would have + 3 forma (passed jest czasownikiem regularnym, więc druga i trzecia forma są takie same, mają po prostu końcówkę –ed).

Would nie używamy w części zdania z warunkiem if (If I would had learnt…).

[No chyba że w ten sposób chcemy wyrazić swoje poirytowanie, ale o tym więcej w osobnym tekście o różnych zastosowaniach czasownika modalnego would poniżej.]

Dwa oblicza ’d

W 3 okresie warunkowym (third conditional) literka d po apostrofie może znaczyć dwie różne rzeczy. Może to być zarówno skrót od had jak i od would. Tylko nasza znajomość tej konstrukcji gramatycznej może powiedzieć nam, co jest czym!

• If I’d seen her, I’d have run away. (Gdybym był ją – wtedy, kiedyś tam – był-zobaczył, to bym był-uciekł.)

Skoro wiemy już, że would nie występuje w części z if, jedynym poprawnym rozwinięciem tych dwóch skrótów będzie:

• If I had seen her, I would have run away.

Przykłady zdań w III okresie warunkowym (third conditional)

Nie byłem głodny więc niczego nie zjadłem. Ale:

• If I had been hungry, I would have eaten something. (Gdybym był głodny, to bym coś zjadł. – W przeszłości, nie teraz!)

Moja dziewczyna zaspała na rozmowę o pracę. Niestety też o tym zapomniałem:

• If I had remembered about it, I would have woken her up. (Gdybym był o tym pamiętał, to bym ją był obudził.)

Oni tak ślicznie wyglądali razem na swoim weselu rok temu. Niestety nie miałem aparatu, żeby to uwiecznić…

• I would have taken a picture of them if I hadn’t forgotten to take the camera with me. (Zrobiłbym im wtedy zdjęcie gdybym nie zapomniał wziąć ze sobą aparatu.)

Przecinek w trzecim okresie warunkowym (3rd conditional)

W ostatnim zdaniu nie ma przecinka, chociaż we wszystkich innych był. I to nie jest błąd. W trzecim – jak i we wszystkich innych – okresach warunkowych panuje zasada, że jeśli zdanie zaczyna się od spójnika tworzącego warunek (na przykład if), to dajemy przecinek, a jeśli nie – to nie.

Porównaj:

• We would have enjoyed our holiday even better if the weather had been better. (Jeszcze lepiej bawilibyśmy się na naszych wakacjach, gdyby pogoda była lepsza. – Bez przecinka.)
• If the weather had been better, we would have enjoyed our holiday even more.  (Gdyby pogoda była lepsza to jeszcze lepiej bawilibyśmy się na naszych wakacjach. – Z przecinkiem.)

Szyk przestawny w 3 okresie warunkowym

Jeśli chcemy zabrzmieć jeszcze bardziej dystyngowanie (bo już samo użycie 3 okresu warunkowego jest oznaką dobrego wykształcenia, również u native speakerów!) możemy zastosować szyk przestawny w „części z if”, dzięki czemu samo if możemy wtedy pominąć:

• Had the weather been better, we would have enjoyed our holiday even more.

Drugi i trzeci okres warunkowy

Różnica między drugim a trzecim okresem warunkowym jest chyba jedynym takim miejsce, w którym zwykle bardzo wieloznaczny język angielski jest precyzyjniejszy od polskiego.

Porównaj te zdania. Po polsku oba znaczą „Gdybym był głodny, to bym coś zjadł”:

1. If I was hungry, I would eat something. (2 okres warunkowy)
2. If I had been hungry, I would have eaten something. (3 okres warunkowy)

W języku angielskim nie ma wątpliwości: Zdanie nr 1 mówi o aktualnej sytuacji, natomiast zdanie nr 2 o wydarzeniu z przeszłości.

Albo

1. If I didn’t have a coffee, I would be sleepy. (II okres warunkowy)
2. If I hadn’t had a coffee, I would have been sleepy. (III okres warunkowy)

Znowu wyraźnie tu widać, że w zdaniu nr 1 teraz dzięki zbawiennemu wpływowi kofeiny nie jesteśmy senni. W zdaniu nr 2 mówimy o jakiejś sytuacji z przeszłości, na przykład o tym, że nie zasnęliśmy za kierownicą wracając nocą tydzień temu z wakacji.

Wish w 3 okresie warunkowym (third conditional)

Jeśli szczerze chcemy zapłakać nad rozlanym mlekiem i splunąć sobie w brodę z powodu błędów przeszłości, możemy dodatkowo w części z had (done) dodać I wish, czyli: chciałbym, życzyłbym sobie.

Na przykład:

• I wish I hadn’t drunk so much yesterday, I wouldn’t have behaved so badly. (Chciałbym nie wypić tak dużo wczoraj, wtedy bym się tak źle nie zachowywał.)

Najczęściej jednak część zdania z would jest pomijana – łatwo się domyślić co by było, gdyby nasze życzenie się wtedy ziściło:

• I wish it had been warmer on our holiday. (Chciałbym żeby było-było cieplej na naszym urlopie.)
• I wish I had known that! (Ech, fajnie by było wtedy w przeszłości to wiedzieć…)

Zamieszajmy z okresami warunkowymi

Skoro znasz już wszystkie „książkowe” okresy warunkowe (zerowy, pierwszy, drugi i trzeci) warto wspomnieć, że w praktyce konstrukcje te lubią się ze sobą mieszać. Dlatego nazywamy je wówczas „mieszanymi okresami warunkowymi” (mixed conditionals).

Na przykład przyjrzyjmy się poniższym dwóm zdaniom:

1. If I had gone to the party last night, I would have had a lot of fun. (Gdybym wczoraj poszedł na imprezę, to świetnie bym się bawił.)
2. If I had gone to the party last night, I would be tired now. (Gdybym wczoraj poszedł na imprezę, to dziś byłbym zmęczony.)

Pierwsze zdanie jest klasycznym przykładem 3 okresu warunkowego (third conditional). Ale co z tym drugim zdaniem? Zaczyna się jak trzeci okres warunkowy, a kończy jak drugi tryb warunkowy! To jest właśnie klasyczny przykład mieszanego trybu warunkowego!

Generalnie mamy sporą dowolność tworzenia tego typu zdań – pod warunkiem oczywiście, że mają one sens!

Czasowniki modalne w 3 okresie warunkowym

Jak w każdym trybie warunkowym, również w 3 okresie warunkowym spotkać możemy inne czasowniki modalne niż tylko would.

Na przykład:

• If I hadn’t been such an idiot, I would have married her. (Gdybym nie był – wtedy – takim idiotą, to bym się z nią ożenił.)
• If I hadn’t been such an idiot, I could have had kids with her. (Gdybym nie był – wtedy – takim idiotą, to mógłbym mieć z nią dzieci.)
• If I hadn’t been such an idiot, I might have done all of it. (Gdybym nie był – wtedy – takim idiotą, być może bym wszystko to zrobił.)

Ćwiczenia na trzeci okres warunkowy (third conditional)… i nie tylko!

Jak widzisz teorię w miarę łatwo jest zrozumieć. Dużo trudniej jest natomiast pamiętać o niej w praktyce!

O ile w drugim trybie warunkowym wystarczy pamiętać, żeby nie dawać dwa razy would,  to w 3 okresie warunkowym dodatkowo jeszcze to had w jednej i have w drugiej części zdania…

Dlatego nie ma innej drogi jak ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć!

Ćwiczyć tak długo, aż nowe konstrukcje gramatyczne nie zaczną dla nas brzmieć naturalnie.

Co ważne jednak, to ćwiczyć je nie tylko oczami na ekranie, ale również gardłem – rzeczywiście wypowiadać te zdania na głos!

Tak właśnie wygląda nauka na kursie języka angielskiego online Speakingo!

Rozmawiamy sobie po angielsku z komputerem, który rozumie nas i w razie potrzeby poprawia. Wiemy co powiedzieć, ponieważ podążamy za stopniową ścieżką edukacyjną, w której zawarte są wszystkie obszary gramatyki, których będziemy potrzebować. Co więcej uczymy się najważniejszych i najpopularniejszych słów, które praktycznie pozwolą nam rozumieć angielskie teksty i wypowiedzi!

A sama nauka jest prosta i przyjemna – oglądasz piękne zdjęcia, słuchasz native speakera i szlifujesz swój angielski!

Zresztą najlepiej przekonaj się sama lub sam – zarejestruj się dwoma kliknięciami poniżej, żeby przez tydzień – za darmo i bez żadnych zobowiązań – posprawdzać sobie, czy taka metoda nauki języka angielskiego Ci odpowiada!

Zapisz się na kurs języka angielskiego online Speakingo!

Zacznij naukę

Chcesz rozumieć Anglików? Zacznij mówić jak oni!

Czy wiesz już wszystko na temat III okresu warunkowego? Czy third conditional nie jest już czarną magią? Jeśli masz jeszcze jakieś pytania, to zadaj je śmiało w komentarzu – z przyjemnością odpowiem!